W ramach projektu Stan odżywienia i błędy dietetyczne mieszkańców Krakowa zajęliśmy się między innymi określeniem skrupulatności przestrzegania diety wśród mieszkańców Krakowa.

Dieta jest często rozumiana jako rygorystyczne ograniczenie spożywania miłych naszemu podniebieniu i kubkom smakowym produktów i potraw. Tak naprawdę termin dieta określa sposób odżywienia i nie musi mieć nic wspólnego np. z odchudzaniem. Większość z nas jest na diecie zwyczajowej – naturalnej – typowej dla danej społeczności. Często jednak się zdarza, że w naszym jadłospisie pojawią się produkty dodatkowe [czyt. przekąski], które w większym bądź mniejszym stopniu wpływają na bilans składników pokarmowych. Bilans ten jest istotny szczególnie dlatego, że bezpośrednio wpływa na szybkość przemian metabolicznych w naszym organizmie. Jak jednak jesteśmy w stanie sprawdzić, w jakim stopniu przestrzegamy diety? Jak bardzo jesteśmy skłonni do jej przestrzegania – niezależnie od stopnia jej surowości? Postanowiliśmy to sprawdzić. Wszystkim osobom biorącym udział w projekcie [przyp. 433 osobom] zaproponowaliśmy podjęcie próby przestrzegania przez 2 dni zaproponowanej przez każdego z nich diety. Chęć uczestnictwa w tym badaniu wyraziło 314 osób. Każda z nich miała zapisać, co planuje zjeść przez dwa kolejne dni – dietetycy zostawili tu pełną dowolność co do ilości i jakości posiłków. Na trzeci dzień osoby biorące udział w badaniu przesyłały do dietetyka informację o tym, co faktycznie zjadły. Na tej podstawie określiliśmy, w jakim stopniu udało się zastosować do własnych planów. Spośród wszystkich osób biorących udział w badaniu 287 przesłało swoje zestawienia.

Średnie plany na dwa dni były bardzo zróżnicowane (ryc. 1) i były o wiele bardziej restrykcyjne wśród kobiet niż wśród mężczyzn. Aż 34% spośród osób biorących udział w badaniu (97 osób) zaplanowało dla siebie dietę na poziomie 1500 – 2000 kcal, 40% (116 osób) – dietę 2000 – 2500 kcal, 20% (58 osób) – dietę 2500 – 3000 kcal, 5% (14 osób) – dietę 3000 – 3500 kcal, a 2 osoby dietę powyżej 3500 kcal.

Ryc. 1. Plany żywieniowe osób objętych badaniem

Dietetyk sprawdzał ilu osobom udało się zastosować do zaproponowanych jadłospisów (tab. 1, ryc. 2). Sprawdzał również jak znacząca była rozbieżność w stosunku do planu. Okazuje się, że tylko 148 osób (z 287 – 51,6%) zastosowało się do własnych jadłospisów.  Byli to mężczyźni, którzy zaproponowali dietę na poziomie 3000-3500 kcal (84,6% zgodności z planami) oraz 2500-3000 kcal (63,8% zgodności z planami). Ponad 26% badanych spożywało mniejsze posiłki niż planowali, a 22% badanych spożywało posiłki większe.

Tab. 1. Skrupulatność przestrzeganej diety

Ryc. 2. Skrupulatność przestrzeganej diety

Zaznaczyć tu jednak należy, że dostarczanie w codziennym jadłospisie zarówno zbyt mało, zbyt dużo, jak i niewłaściwie zbilansowanych składników odżywczych nie jest dla nas korzystne. Wpływa to także na zróżnicowaną ilość dostarczanych witamin i minerałów niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Jest zatem w tym względzie jeszcze bardzo wiele do zrobienia – najlepsza bowiem dieta nie będzie korzystna dopóki nie będzie przestrzegana – niekoniecznie ściśle, ale względnie dokładnie.