W rozwiniętej przewlekłej niewydolności nerek tracą one swoją zdolność do oczyszczania organizmu z toksycznych produktów przemiany materii, wydalania wody, fosforu, sodu i potasu, utrzymywania równowagi kwasowo-zasadowej, czy regulowania ciśnienia krwi.

Przewlekła niewydolność nerek rozwija się powoli i wyróżnia się w niej 4 okresy:

• I okres – niewydolność utajona – wyniki GFR wahają się między 40 – 80 ml/min/1,73m2
• II okres – niewydolność wyrównana – wyniki GFR wahają się między 25 – 40 ml/min/1,73m2
• III okres – niewydolność niewyrównana – wyniki GFR wahają się między 10 – 25 ml/min/1,73m2
• IV okres – niewydolność schyłkowa (mocznica) – wyniki GFR wynoszą poniżej 10 ml/min/1,73m2

Zaznaczyć należy, że istnieją również inne klasyfikacje w przewlekłej niewydolności nerek. Wyróżnia się np klasyfikacje składające się z 5 okresów. Stąd zawsze należy sprawdzić, w odniesieniu do jakiej klasyfikacji, pacjent uzyskał diagnozę co okresu przewlekłej niewydolności nerek.

Dieta w przewlekłej niewydolności nerek - ogólne zalecenia żywieniowe

• dieta w przewlekłej niewydolności nerek ustalana jest podobnie jak we wszystkich chorobach nerek indywidualnie dla każdego pacjenta – zależy ona bowiem od stopnia upośledzenia wydolności tego narządu
• ze względu, że większość pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek jest niedożywionych zapotrzebowanie energetyczne powinno wynosić minimum 30-35 kcal / kg masy ciała / dzień – czyli najczęściej ok 2000 – 2500 kcal,
• podstawą diety jest ograniczenie białka
• nadmierna podaż białka prowadzi do powstania zwiększonej ilości mocznika i kreatyniny – związki te nie są wydalane przez upośledzone nerki i prowadzą do toksemii,
• dodatkowo, dieta z dużą ilością białka zawiera również dużo fosforanów, które w wyniku gromadzenia się w ciele prowadzą do odwapnienia kości,
• odpowiednia podaż białka oddala w czasie ewentualną dializoterapię
• w I okresie choroby – niewydolności utajonej podaż białka waha się w granicach 0,8-1,0 g / kg masy ciała. Wraz ze spadkiem wartości GFR w kierunku dolnych granic w tym okresie zmniejsza się również podaż białka do ok 0,6-0,8 g / kg masy ciała / dzień
• białko powinno być zawsze pełnowartosciowe – powinno pochodzić przede wszystkim z chudego mięsa, mleka, serów twarogowych, białka jaj,
• ograniczeniu w diecie podlegają produkty bogate w fosfor jak podroby, sery żółte, sery topione, sery typu feta, żółtka jaj, śledzie, drobne ryby z ościami
• przy większym ograniczeniu białka wprowadza się do diety w przewlekłej niewydolności nerek ketoanalogi aminokwasów egzogennych – decyzję o przyjmowaniu leków podejmuje wyłącznie lekarz prowadzący,
• w przypadku wprowadzenia leków podaż białka w diecie nie powinna przekroczyć 0,6 g / kg masy ciała / dzień, lecz optymalna ilość białka to 0,3-0,4 g / kg masy ciała
• tłuszcze w diecie w przewlekłej niewydolności nerek nie podlegają ograniczeniom,
• zwrócić jednak należy uwagę, by tłuszcze w diecie były pochodzenia roślinnego, bądź też z ryb,
• cukry proste nie powinny stanowić więcej niż 10% całej energii w diecie,
• ograniczamy spożycie fosforu, sodu i potasu,
• spożycie sodu w diecie w przewlekłej niewydolności nerek nie powinno przekraczać 1800-2500mg / dobę. Taką ilość możemy uzyskać spożywając produkty zawierające już w sobie sól, stąd też dodatkowe solenie potraw jest niewskazane,
• ograniczmy spożycie do około połowy normy fizjologicznej zdrowej osoby. Osoba zdrowa przyjmować powinna 4700mg potasu na dobę, w przewlekłej niewydolności nerek ilość ta jest ograniczona do 2000-2500mg / dobę,
• duże znacznie w chorobie odgrywa codzienna defekacja – potas jest bowiem w głównej mierze usuwany z organizmu właśnie ze stolcem,
• najprostszym ze sposobów ograniczenia sodu i potasu jest dwukrotne obgotowywanie produktów w nieosolonej wodzie,
• dieta w przewlekłej niewydolności nerek odznacza się najczęściej małą podażą wapnia – produkty bogate w wapń są również bogate w fosfor, który powinniśmy ograniczyć. W takich sytuacjach najczęściej suplementuje się wapń i witaminę D (która ma za zadanie podnieść wchłanianie wapnia) – UWAGA !!! – decyzję o suplementacji podejmuje wyłącznie lekarz prowadzący,
• u chorych często obserwuje się niedobory żelaza – najczęściej w takich sytuacjach przyjmuje się nie żelazo, a erytropoetynę – hormon, mający na celu właściwie wykorzystać żelazo do budowy hemoglobiny (niedobory bowiem w naszym ciele niekoniecznie są związane z brakiem żelaza, lecz z jego nieprawidłowym wykorzystywaniem) – i tak jak powyżej decyzję o suplementacji podejmuje wyłącznie lekarz prowadzący,
• najczęściej suplementuje się również witaminy z grupy B, kwas foliowy oraz witaminę C – pacjenci z przewlekłą niewydolnością nerek są najczęściej niedożywieni,
• skrajnie kontrolujemy ilość spożywanych płynów – najczęściej ich objętość jest równa ilości wydalonej z moczem + 500ml, które są usuwane z ciała wraz z potem, kałem i przez drogi oddechowe,
• niedobory, jak i nadmiar płynów są bardzo szkodliwe – niedobór potęguje mocznicę, a nadmiar prowadzi do niewydolności krążenia, obrzęku mózgu i płuc,

PODSUMOWANIE

• ze względu na różny stopień obciążenia nerek i ich niewydolności dietę w przewlekłej niewydolności nerek ustala się zawsze indywidualnie,
• należy uwzględnić podaż białka, płynów, fosforu, sodu i potasu,
• zaleca się  kontakt z dietetykiem i/lub lekarzem prowadzącym w celu określenia prawidłowego sposobu odżywienia, właściwego wprowadzania do planu żywieniowego określonych produktów i potraw, odpowiedniego przechodzenia na poszczególne modyfikacje diety i właściwy dobór głównych składników odżywczych,
• ograniczanie i/lub zażegnanie choroby wiąże się w tych przypadkach ściśle z odpowiednim żywieniem,
• przestrzeganie odpowiedniego planu ma na celu podnieść jakość funkcjonowania organizmu.
  

  ---

• w przypadku pytań lub wątpliwości jesteśmy do Państwa dyspozycji,
• zapraszamy do kontaktu telefonicznego, mailowego lub do spotkania z dietetykiem w naszym gabinecie w Krakowie.